Naar aanleiding van de brief voor het Commissiedebat PFAS en Gezondheid van 3 november 2022 aanstaande berichten wij u met een aantal vragen te zitten waarop wij hopen antwoord te krijgen. Inleidend hebben wij het volgende vastgesteld.

-       Door het drinken van moedermelk krijgen baby’s die rondom de chemische fabriek van Chemours in Dordrecht wonen, gemiddeld tien keer meer PFAS binnen dan wat op basis van de gezondheidsnorm veilig wordt geacht. Dat concludeert emeritus-hoogleraar milieuchemie en toxicologie Jacob de Boer op basis van metingen van de Vrije Universiteit Amsterdam, die in opdracht van Zembla en de Franse tv-programma’s Envoyé Spécial en Green Warriors zijn uitgevoerd. PFAS zijn giftige chemicaliën die kunnen opstapelen in het lichaam en in het milieu vrijwel niet meer afbreken. “We weten dat als je te veel PFAS binnenkrijgt dit effecten kan hebben op het immuunsysteem”, zegt emeritus-hoogleraar milieuchemie en toxicologie Jacob de Boer, die het onderzoek leidde.

-       De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, de EFSA, heeft in 2020 een nieuwe zeer strenge norm voor PFAS vastgesteld, omdat al bij een hele lage dosering gezondheidseffecten kunnen optreden. De Boer stelt vast dat de baby’s van de moeders in de omgeving van de fabriek, door het drinken van de moedermelk, per week gemiddeld “42 nanogram” PFAS per kilogram lichaamsgewicht binnenkrijgen. De Europese norm is vastgesteld op 4,4 nanogram. “Naarmate je verder boven die norm van EFSA zit, wordt de kans groter dat je uiteindelijk een bepaald effect krijgt”, zegt De Boer. “Eerst op je immuunsysteem. Als het hoger wordt, is er een effect op de schildklier en als het nog hoger wordt, kan je er nier- of teelbalkanker van krijgen.”

-       ‘Doe meer onderzoek naar PFAS’. Het is belangrijk dat Nederland meer onderzoek doet naar de verspreiding van schadelijke PFAS-stoffen en het effect daarvan op mensen, vindt hoogleraar toxicologie Majorie van Duursen van de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam.

-       Gemeenten roepen op tot groter onderzoek naar PFAS in borstvoeding: ‘Niet goed dat dat spul erin zit’. De gemeenten Dordrecht, Sliedrecht en Papendrecht roepen op tot een breder en groter onderzoek naar de gehaltes PFAS in borstvoeding in deze regio en daarbuiten. ,,Het is niet goed dat er PFAS in moedermelk zit. Daarom zou het goed zijn nader onderzoek te doen. Zowel naar de concentratie van deze stoffen, als naar de gevolgen.” (Door journaliste Amy van den Berg, 9 september 2022, in het Algemeen Dagblad).

Lokaal/regionaal komt hierop geen antwoord van de overheid, vandaar dat we deze vragen aan de Rijksoverheid stellen. Wij zijn benieuwd te vernemen (1) wat er concreet zal worden ondernomen in de richting van de moeders die moedermelk geven en gegeven hebben waar te hoge concentraties PFAS inzitten, of er (2) een brede voorlichtingscampagne naar aanleiding van deze nieuwe informatie en de onderzoeksresultaten komt en (3) wat de minister concreet kan / gaat doen om de hoeveelheid PFAS in moedermelk, met name in onze regio (Drechtsteden/Molenlanden) naar beneden te brengen?

PFAS - GenX Lozingen door Chemours

Persbericht - 01 juli 2020

Onafhankelijk Papendrecht voert eenzame strijd voor schoner en zachter kraanwater

Het kraanwater bevat 21,3 ng/l aan ‘zeer zorgwekkende’ PFAS stoffen

• Resultaten van onafhankelijk onderzoek PFAS in het Kraanwater van Papendrecht

Wij zijn een onafhankelijke plaatselijke politieke partij en wij maken ons nog steeds grote zorgen over de vele giftige stoffen in ons kraanwater (waaronder GenX, PFOA en dergelijke: de verzamelterm is PFAS). PFAS hebben een negatieve invloed op het menselijk lichaam. Deze stoffen nestelen zich in ons lichaam. Daar veroorzaken zij ernstige ziektes, zoals kanker in verschillende vormen en gedaanten. Papendrecht ligt dicht in de buurt van de fabriek van Chemours (DuPont) in Dordrecht, die reeds decennia lang grote hoeveelheden PFAS in het milieu (in het rivierwater, in de lucht, in de bodem, in het riool) loost.

• Onafhankelijk onderzoek: meten = weten

Het Chemisch-Toxicologisch Laboratorium van de Vrije Universiteit Amsterdam heeft vorig jaar vastgesteld dat het Papendrechtse kraanwater 22x méér GenX bevatte dan het kraanwater uit Dordrecht en 142x keer méér GenX dan het kraanwater uit Sliedrecht. Onafhankelijk Papendrecht bepleit al jaren stopzetting van de lozingen van de giftige PFAS stoffen in het milieu. Door minder of helemaal niet meer te lozen komen er uiteindelijk na enige tijd minder PFAS stoffen in het milieu en in het kraanwater terecht. Het is belangrijk om periodiek metingen te doen, omdat metingen een beter inzicht geven in de werkelijke hoeveelheden PFAS stoffen in het kraanwater dan berekeningen op afstand. Het RIVM houdt het op berekeningen.

• De jongste resultaten van de meting van PFAS in het Papendrechtse kraanwater

De hoeveelheden GenX en PFOA samen komen dit jaar voor Papendrecht uit op 21,3 nanogram per liter. “Dat is eigenlijk 21,3 nanogram PFAS per liter kraanwater teveel”, aldus Ruud Lammers, fractievoorzitter van Onafhankelijk Papendrecht.

Ten opzichte van de meting van vorig jaar is de hoeveelheid PFOA in het kraanwater gedaald van 10 naar 4,3 nanogram per liter en is de hoeveelheid GenX in het kraanwater licht gedaald van 20 naar 17 nanogram per liter. Volgens Prof. Dr. Jacob de Boer (wetenschappelijk directeur van het Chemisch-Toxicologisch Laboratorium van de Vrije Universiteit) moeten de gevonden hoeveelheden PFOA en GenX (allebei PFAS stoffen die ‘zeer zorgwekkend’ zijn) bij elkaar worden opgeteld. “Deze stoffen horen helemaal niet in het kraanwater thuis", aldus Prof. de Boer.

De hoeveelheden GenX en PFOA samen komen voor Papendrecht dus uit op 21,3 nanogram per liter. Dit is meer dan 100% hoger dan de als veilig geachte norm van 10 nanogram PFAS per liter kraanwater.

• Kraanwater Oasen: “beter is mogelijk”

Het Europees Agentschap voor Chemische stoffen (ECHA) bepaalde dat GenX een zeer zorgwekkende stof is. Uit het eind mei 2020 gepubliceerde jaarverslag 2019 van Drinkwaterbedrijf Oasen, met als rode draad ‘Beter is mogelijk’, blijkt dat Oasen bezorgd is over de aanwezigheid in het kraanwater van de giftige stoffen GenX en PFOA. Door te investeren in waterzuivering op basis van membraan-technologie (omgekeerde osmose) zal Oasen, voor een deel 100% zuiver water gaan produceren – om bij te mengen – waardoor men beter kraanwater zal gaan leveren dat wederom voldoet aan de Drinkwaterwet. Onafhankelijk Papendrecht is van mening dat PFOA en GenX helemaal niet thuis horen in het kraanwater, ook niet in verdunde vorm. Het zijn persistente, zeer slecht afbreekbare en zeer giftige stoffen: ze worden ook wel de ‘forever chemicals’ genoemd. In de loop der jaren hopen deze stoffen in het menselijk lichaam op (accumulatie) met alle mogelijke gevolgen van dien.

• Internationale ontwikkelingen

De staat New York heeft inmiddels als nieuwe norm (journalistiek onderzoek door de website Follow the Money bracht dat recent aan het licht) dat er niet meer PFAS in het kraanwater mogen zitten dan 10 nanogram per liter. Ten aanzien van de Chemours fabriek in Fayetteville in North Carolina (VS) heeft men van overheidswege bepaald dat bewoners in de directe omgeving van de fabriek, die in hun woning te maken hebben met een hoeveelheid van 10 nanogram PFAS (of meer) per liter kraanwater, gedurende twintig jaar lang gratis drie kraanwaterzuiveringsapparaten per huishouden ter beschikking gesteld krijgen. Iets soortgelijks zou ook in Dordrecht en omgeving tot de mogelijkheden kunnen behoren.

• European Food and Safety Agency

De European Food and Safety Agency (EFSA) heeft in 2018 als veilige norm maximaal 10 nanogram PFAS per liter voorgesteld. De bestaande RIVM norm van 150 nanogram PFAS per liter kraanwater lijkt op termijn niet langer houdbaar te zijn. De door de EFSA voorgestelde norm van maximaal 10 nanogram is op verzoek van drie landen, waaronder Nederland, nog niet ingevoerd. Het nader ingestelde onderzoek wacht op afronding. Wanneer de norm alsnog naar maximaal 10 nanogram per liter wordt verlaagd is er een acuut probleem. Dan voldoet het kraanwater in plaatsen waar deze scherpere norm wordt overschreden niet meer aan de Drinkwaterwet.

Einde persbericht