Asielzoekers, (jonge) vreemdelingen en Oekraïners komen eerder in beeld dan de Papendrechters, die al jaren op zoek zijn naar een betaalbare woning. De fractie van Onafhankelijk Papendrecht heeft kennisgenomen van het besluit van het College van B&W om in het voormalige kantoorpand van de Rabobank aan de Weteringsingel 14 een tweede opvanglocatie voor maximaal 80 minderjarige vreemdelingen te vestigen gedurende een periode van vijf jaar, van 2025-2030.
Enerzijds begrijpt de fractie dat ook Papendrecht, net als andere gemeenten, een bijdrage moet leveren aan de opvang van asielzoekers, (jonge) vreemdelingen en Oekraïners. Anderzijds heeft de fractie van Onafhankelijk Papendrecht moeite met de kennelijke voorrang die deze groep krijgt boven de autochtone inwoners (mensen die hier al langer wonen), die dringend op zoek zijn naar woonruimte binnen onze gemeente en die woonruimte niet kunnen vinden omdat er te weinig wordt gebouwd. Zeker als het gaat om betaalbare woningen (in het sociale huur- en koopsegment) is er een groot tekort waardoor starters op de woningmarkt weinig kans maken. Ook doorstarters hebben hier in toenemende mate last van. De locatie aan de Weteringsingel had net zo goed geschikt gemaakt kunnen worden voor betaalbare huurwoningen voor starters op de woningmarkt.
Het College heeft hierover geen overleg gevoerd met de gemeenteraad
De vraag aan het College is dan ook waarom dit niet is gebeurd? Het College ‘dropt’ dit plan zonder dat de gemeenteraad erover heeft kunnen spreken. Commotie in de samenleving is het directe gevolg. Ook de gemeenteraad werd vorige week pas over deze plannen geïnformeerd. Dit is geen goed voorbeeld van ‘samen maken we Papendrecht’ zoals het College destijds zo vroom had geroepen. Wat ons betreft is dat een gemiste kans, ook om draagvlak voor het plan te vinden.
Er zijn daarnaast nog enkele punten van kritiek. Het College verwijst in zijn brief van 4 september 2024 met kenmerk 2024-0080190 naar de spreidingswet. Deze wet werd aangenomen in de Eerste Kamer en is van kracht sinds begin dit jaar. In de maanden voorafgaand aan de besluitvorming in (politiek) ‘Den-Haag’ heeft de fractie van Onafhankelijk Papendrecht zich actief en gemotiveerd [zie Bijlage 1, woordvoering] ingezet om het middel ‘dwang’ ter discussie te stellen met behulp van het indienen van de Motie oproep tot aanpassing ‘spreidingswet’ [zie Bijlage 2].
Deze motie riep het College op om namens de gemeenteraad een brief op te stellen en naar de Tweede Kamer te versturen, met het dringende verzoek om de mogelijkheid tot dwang uit het wetsvoorstel te halen. Met leedwezen heeft de fractie van Onafhankelijk Papendrecht moeten vaststellen dat deze motie niet de steun van de meerderheid van de gemeenteraad heeft gekregen. Wat ons betreft is dat nog een gemiste kans. Het gevolg hiervan is dat er vanuit de gemeente Papendrecht geen signalen aan (politiek) ‘Den Haag’ zijn gestuurd. Dat is wat ons betreft weer een gemiste kans. Als uitleg citeren wij hierbij nogmaals een deel van de tekst van onze inbreng bij die motie:
- Deze motie is tegen de opgelegde dwang vanuit de landelijk politiek. Wij zijn het niet eens met de dwang en met de manier waarop gemeenten deze wet moeten uitvoeren. Deze motie is wel een duwtje in de rug voor onze gemeente om juist nu de Tweede Kamerleden op te roepen om de dwang uit de spreidingswet te halen.
- Misschien wordt er dan eens nagedacht over structurele oplossingen, zoals werd bepleit door de Raad voor het Openbaar Bestuur? Je kunt deze zaken rondom de asielopvang beter structureel goed regelen in plaats van incidenteel slecht zoals nu gebeurt.
- Laten we gezamenlijk de dialoog voeren en elkaar vertrouwen in de wens om asielzoekers en statushouders op kleine schaal te laten integreren in Papendrecht. Waarbij we voor elkaar openstaan en elkaar proberen te helpen.
- In deze eerste termijn van Onafhankelijk Papendrecht staan veel vragen en richtinggevende oplossingen. De enige echte vraag die wij met deze motie graag beantwoord willen zien is; heeft de gemeentelijke politiek de moed om te zeggen dat het wel mooi genoeg is geweest? Tot hier en niet verder! Laten we een grens stellen.
- Het is wel erg gemakkelijk om als gemeente Papendrecht alles wat vanuit politiek Den Haag naar beneden toe – dus op de gemeente – wordt afgewenteld kritiekloos uit te voeren.
- De inwoners van Papendrecht hebben geen enkele inspraak en de gemeenteraad staat buitenspel. Maar dat is vanuit democratisch oogpunt in fundamentele zin geen goede zaak.
- Vanwege het element van dwang in het wetsontwerp was de Raad van State ook niet voor niets uiterst kritisch.
- De gemeente zou ook aan de kritische stemmen gehoor moeten geven. Het minste wat de gemeenteraad nu kan doen is aan de Tweede Kamer laten weten dat niet iedereen in Papendrecht staat te springen om méér asielzoekers.
- Vandaar dat Onafhankelijk Papendrecht – als de enige echt lokaal-onafhankelijke partij in de gemeenteraad – blijft opkomen voor alle Papendrechters.
- Het is tijd dat andere gemeenten zich ook eens bij het COA melden om asielzoekers binnen hun gemeentegrenzen op te nemen.
- Voor Onafhankelijk Papendrecht is, gelet op de noden van de inwoners als het gaat om betaalbare woningen en de betaalbaarheid van alle voorzieningen, de grens aan de opvangcapaciteit bereikt. Vandaar dat wij de andere fracties in de gemeenteraad vragen om onze motie te steunen.
De fractie van Onafhankelijk Papendrecht staat een jaar later nog steeds op het standpunt dat het blindelings volgen van (politiek) ‘Den Haag’ best wat kritischer had gemogen en dat daar ook mogelijkheden voor aanwezig waren. Wij verwijzen naar het zeer kritische advies destijds van de Raad van State.
Woningen erbij bouwen moet topprioriteit krijgen
Tegelijkertijd betreurt de fractie van Onafhankelijk Papendrecht dat het er de schijn van heeft dat asielzoekers, (jonge) vreemdelingen en Oekraïners ten opzichte van de autochtone bevolking bij de woningbouw en -distributie worden voorgetrokken. En dat terwijl de Papendrechters op één horen te staan! De flexwoningen die staan gepland bij het voormalige terrein van de Wieken (nabij de Pelsertflat) komen niet eerder dan 2026 gereed voor bewoning. Weliswaar worden er nu nieuwe woningen gebouwd in de wijk Kraaihoek, maar het tempo waarin (betaalbare) woningen worden gebouwd zou echt veel meer omhoog moeten. De fractie van Onafhankelijk Papendrecht heeft dit de afgelopen jaren keer op keer naar voren gebracht.
Reeds in 2022 lanceerde de fractie van Onafhankelijk Papendrecht een concreet voorstel voor de start met de bouw van Tiny Houses. Dat gaat dus vier jaar duren. Maar de nood aan betaalbare woningen is veel groter dan de 80 woningen die zullen worden neergezet. Het valt daarom goed te begrijpen dat inwoners zich afvragen waarom de Papendrechters niet op nummer Eén staan? De belangen van de ‘gewone inwoners’ worden niet goed bediend en lijken door dit College op de lange baan geschoven te worden. De fractie van Onafhankelijk Papendrecht is het hiermee oneens en is van mening dat het gemeentebestuur moet doen wat nodig is (snel woningen erbij bouwen) omdat daar grote nood aan bestaat.
Proces van inspraak verdient niet de schoonheidsprijs
Bij het proces van besluitvorming tenslotte vindt de inspraak (wederom) achteraf plaats: dat verdient wat de fractie van Onafhankelijk Papendrecht betreft geen schoonheidsprijs. Wij kunnen ons voorstellen dan zowel omwonenden als bedrijven in het winkelcentrum de Meent hierdoor overvallen zijn. Inspraak organiseren voorafgaand aan het besluitvormingsproces aan belanghebbenden in de naaste omgeving was wel zo chic geweest. Goed bestuur zoekt eerst draagvlak in de samenleving, alvorens met ingrijpende beslissingen en besluiten te komen. Zeker als het over een gevoelig onderwerp als langjarige huisvesting van vreemdelingen gaat. Het College verschuilt zich achter de spreidingswet, maar had veel actiever zijn rol kunnen pakken als het gaat om het betrekken van inwoners ter plekke bij dit ingrijpende besluit. Maar ook de gemeenteraad zou er veel eerder bij betrokken moeten worden. De gemeenteraad komt weliswaar geen rol bij de uitvoering toe omdat het hier een bevoegdheid van het College betreft. Maar ook de gemeenteraad had eerder kunnen worden betrokken bij de planvorming. Waarom is dit plan niet eerst met de gemeenteraad besproken? Dat had voor meer draagvlak kunnen zorgen is onze overtuiging. Nu is de gemeenteraad deze week ook overvallen door dit plan.
De Langetermijnvisie huisvesting en integratie asielzoekers en vluchtelingen
In deze Langetermijnvisie is als uitgangspunt vastgelegd dat kleinschalige opvanglocaties moeten passen bij Papendrecht (pagina 11 van de Langetermijnvisie). Locaties van circa 50 tot 100 plekken worden in deze nota als ‘kleinschalig’ gezien. Het is de vraag of de voorgestelde locatie hieraan voldoet, want is deze ‘passend bij Papendrecht’? Het College vindt kennelijk van wel, maar vinden de mensen in de samenleving dat ook?
Kenmerkend voor opvanglocaties in Papendrecht is dus de kleinschaligheid (hier staat: 50 tot 85 plekken) en de tijdelijke aard (1 tot 3 jaar), alsmede gelegen in of direct aan de rand van stedelijk gebied. Ten tijde van de vaststelling van de Langetermijnvisie was deze nieuwe ‘Tweede opvanglocatie voor jonge vreemdelingen’ nog niet in beeld. De nieuwe locatie is niet gelegen in of direct aan de rand van stedelijk gebied, maar midden in het centrum.
Bij de ‘Leerpunten’ in de Langetermijnvisie (zie pagina 5) wordt gesteld dat de benodigde investeringen en inzet tot nu toe door het Rijk werden vergoed. Maar er staat ook dat het ‘de vraag is hoelang dat nog zo blijft’. Met andere woorden: als Papendrecht zich nu op deze ‘Tweede opvanglocatie voor jonge vreemdelingen’ vastlegt voor een periode van vijf jaar (2025-2030), terwijl het niet zeker is dat het Rijk de benodigde investeringen en inzet blijft vergoeden dan loopt de gemeente Papendrecht een denkbeeldig risico als de overeenkomst met het COA niet tussentijds ontbonden kan worden.
Op pagina 7 van de Langetermijnvisie staat onder kopje g) vermeld dat een nieuw kabinet tot een nieuwe koers kan leiden. De Tweede Kamer verkiezingen van november 2023 hebben tot een forse verschuiving geleid in de politieke verhoudingen. In het Hoofdlijnenakkoord dat PVV, BBB, VVD en NSC recent sloten, wordt aangekondigd dat zij de Spreidingswet in zullen trekken. Als dat gebeurt is er direct weer sprake van een nieuwe politieke en bestuurlijke situatie en dan geldt ook wat hierboven staat opgeschreven. Het Rijk zal dan niet meer ‘top-down’ bepalen dat en hoeveel vreemdelingen door gemeenten moeten worden opgenomen en dan zou de gemeente Papendrecht, indien de overeenkomst voor vijf jaar is aangegaan, met lastig verhuurbare ruimten kunnen komen zitten. Denk nog even aan het voormalige pand van de bibliotheek dat ruim een jaar leegstaat en wat de gemeente € 127.000,- aan gederfde inkomsten 'opleverde'. Lees het artikel dat hierover verscheen via de link.
Het is kortom nog maar de vraag of de winkeliers van de Meent en de omwonenden hierop zitten te wachten. En of het de gemeente inderdaad datgene op gaat leveren wat het College hoopt. Intussen loopt de gemeente wel exogene risico’s. Dank aan veranderend Rijksbeleid, dat notabene reeds is aangekondigd. Asielzoekers, (jonge) vreemdelingen en Oekraïners komen eerder in beeld dan de Papendrechters, die al jaren op zoek zijn naar een betaalbare woning. Voor het benodigde draagvlak in de samenleving lijkt dit plan en de wijze waarop het College het heeft gepresenteerd niet op veel steun en sympathie bij de inwoners te kunnen rekenen. Misschien is het daarom beter eerst nog eens goed na te denken over andere kleinschalige locaties in de gemeente om vreemdelingen op te vangen. En ga daarbij op een open, transparante en eerlijke wijze het gesprek aan met de inwoners.
Het College toont wederom weinig affiniteit met de lokale democratie
De afgelopen jaren heeft Onafhankelijk Papendrecht herhaaldelijk aandacht gevraagd voor de noodzakelijke transparantie in dit dossier, omdat wij van mening zijn dat inwoners moeten kunnen volgen én begrijpen waarom besluiten worden genomen. Als dat in het verborgene van de geheimhouding gebeurt, weet niemand ervan en dat is niet goed voor de plaatselijke democratie. Vandaar dat wij altijd hebben bepleit plenair het debat met elkaar aan te gaan. Ook zijn wij nooit ingegaan op uitnodigingen van het College om geheime vergaderingen bij te wonen. Simpelweg omdat dan een register getekend moet worden waardoor je als raadslid de facto monddood gemaakt wordt. Je mag immers de geheimhouding niet schenden. Zaken die alom besproken worden, in andere gemeenten, in het land of in de pers moet je dan mijden op straffe van een strafrechtelijke procedure bij het Openbaar Ministerie. Die handelswijze is schadelijk voor het bestuursorgaan gemeenteraad. De wetgever heeft het zo ook niet bedoeld. Maar dit is in deze periode wel gebeurd in het politiek bestuur van onze gemeente. Onafhankelijk Papendrecht heeft hiervoor gewaarschuwd en er zelf uit principiële, staatsrechtelijke en politiek-bestuurlijke overwegingen nooit aan meegedaan. Onafhankelijk Papendrecht kiest principieel voor de belangen van de inwoners. Hieronder een vijftal links die daarvoor het bewijs leveren. Openheid, transparantie en eerlijkheid zijn essentieel voor het burgerlijk vertrouwen in het lokaal bestuur en in de overheid.
